Mavzu: Yangi O'zbek Alifbosi (ILM-FAN/Talaba va o'qituvchilar) khan (8 Nov 2018 05:33) Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti qoshida tuzilgan Ishchi guruh alifbodagi o‘zgarishlar borasida ma’lumot berdi. Bu ma’lumotlar O‘zA da e’lon qilingan.
Rasman 2018 yil 15 mayda tasdiqlangan «Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini keng joriy etish va yanada takomillashtirish bo‘yicha Harakatlar rejasiga muvofiq shu yil oxiriga qadar milliy alifbomizning isloh qilingan yangi loyihasini ishlab chiqib, tasdiqdan o‘tkazish lozim. Shu maqsadda 2018 yil 22 oktyabr kuni Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida «Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini keng joriy etish va takomillashtirish muammolari» deb nomlangan ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilgan, konferensiya ishtirokchilari milliy alifbomizni isloh qilish bo‘yicha aniq takliflarni ilgari surishgandi.
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti qoshida tuzilgan Ishchi guruh a’zolari ikki yil mobaynida lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini isloh qilish bo‘yicha izchil ish olib borishgan.
Ishchi guruh a’zolari hamyurtlarimiz tomonidan bildirilgan fikrlarni o‘rganib chiqib va ilmiy mantiqqa suyangan holda eng maqbul qarorga kelishga harakat qilishgan.
Xulosa sifatida, umumiy mehnat mahsuli bo‘lgan — 28ta harf, bitta harfiy birikma va bitta belgidan iborat, jami 30 birlikdan tashkil topgan alifbo loyihasi havola qilingan. Asosiy o‘zgarishlar — «Shsh» va «Chch» mos ravishda «ÅžÅŸ» va «Çç» belgilariga almashtirilgan, «O‘o‘» va «G‘g‘» harflari «ÅŽÅ» va «ÄžÄŸ» ko‘rinishini olgan. Tutuq belgisi hamda Ng ng harfi saqlab qolingan — muhokamalardan keyin bu harf o‘rniga «nÌ…» belgisini joriy etish loyihasi qabul qilinmagan.
O‘z navbatida kirill alifbosidagi «S» harfini ifodalash uchun «C» belgisidan foydalaniladigan bo‘lgan. J’ni C’ga almashtirish bo‘yicha takliflar ham qabul qilinmagan — J bitta bo‘ladi. 22 oktyabr kuni o‘tkazilgan konferensiyada «Ch, ch» harf birikmasi o‘rniga «Ç, ç» joriy etilishi munosabati bilan alifboga «S» harfini joriy etish ham taklif etilgan va bu harfdan «Jon», «jo‘ja» so‘zidagi «J» harfi o‘rnida foydalanish mo‘ljallangandi. Shuningdek, lotincha alifbodagi «J, j» harfini ham qoldirib, undan «jurnal», «jirafa» kabi so‘zlardagi sirg‘aluvchi «J» o‘rnida foydalanish taklif etilgandi: jurnal, jirafa.
«Ushbu alifbodagi yangilanayotgan to‘rt harf bizni shu paytgacha qiynab kelayotgan muammolardan xalos etadi. Ŏŏ Ğğ harflari O‘o‘ G‘g‘ harflarining ayni paytdagi yozma shakliga yaqin bo‘lgani bois va Çç Şş harflari xalqimizga yaxshi tanish bo‘lgani uchun yoshu qari tomonidan tez o‘zlashadi — hech kimga qiyinchilik, noqulaylik tug‘dirmaydi.
Alifbo loyihasi rasman qabul qilingandan so‘ng bu harflar kompyuter klaviaturasidagi qulay tugmalarga joylashtiriladi. Masalan, Çç harfini o‘zbek tilida ishlatilmaydigan — Ss harfi o‘rniga, Şş harfini — Ww harfi tugmachasiga, Ŏŏ va Ğğ harflarini esa birorta lotin harfi yo tinish belgisi band qilmagan, kirillcha X, ’ harflari turgan tugmachalarga biriktirish mumkin.
Alifboni amaliyotga joriy etish bilan bog‘liq boshqa barcha masalalar hukumatimiz tomonidan rasman tasdiqlangan hujjat — «Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini keng joriy etish va yanada takomillashtirish bo‘yicha Harakatlar rejasi»ga muvofiq izchil ravishda amalga oshiriladi», deyiladi ma’lumotnomada.
Bu loyiha rasman kuchga kirishi uchun avval qonuniy tartibda ko‘rib chiqiladi, OAV orqali keng jamoatchilik o‘rtasida muhokama qilinadi.
[b]8516dan so'ng qo'shdi...[/b]
Mana Alifbo ForexTrader (8 Nov 2018 07:00) Bu ozgarishlarni kampyuterda qanday yozamiz endi khan (8 Nov 2018 07:41) --Javob-- ForexTrader (8 Nov 2018 07:00): Bu ozgarishlarni kampyuterda qanday yozamiz endi ---------- [b]ForexTrader,[/b] Shunga men ham hayron fyurer (8 Nov 2018 08:14) mavzuni toÊ»rilab qoÊ»ying keyin oÊ»zi alifbomiz yaxshi turodi esiz WaP_MaSTeR (8 Nov 2018 08:21) Xaxshi ish bölmadi lekin. UmA (8 Nov 2018 08:52) Karoçi, mayli. Til rivojlaniÅŸiga lyuboy payt "ЗА" miz. Agar, çindan ham rivojlaniÅŸ bŏlsa ?

[b]Savol[/b]. Kim ŏzgarişlar tarafdori?


Misol uchun menga yoqmadi, avvalgisini ham ishlatib biror bir yerimiz kamayib qolgani yo'q edi. (Shaxsiy fikr) wapmasteruzb (8 Nov 2018 09:08) Nma endi nma foyda. Oldingisi yaxshi. Endi sh o'rniga $ yoki o' o'rniga ó yozamizmi. Ç qlamizmi ch o'rniga. E qiyinku. Teldaku mayli varoqqa yozganda qiyin bu :( SWORD (8 Nov 2018 09:10) Agar o'zgarish bo'lsa juda ko'plab hujjatlarni yangilash kerak bo'ladi. Masalan pasport prava hattoki pulimiz so'mni ham 1000 sõm yozilishi kerak bo'ladida. UmA (8 Nov 2018 09:12) Bu demak bir yilda bo'ladigan narsa emas ekan.. :D
Qo'rqmasdan yozorilar eskisida ham :gy: Нарзулло (8 Nov 2018 09:21) Torisi menimća bu alifbo biroz noqulay! wapmasteruzb (8 Nov 2018 09:23) [b]Narzullo,[/b] Albatta Djfayz (8 Nov 2018 09:26) O'zbeklar ham uzgarish qilsinda qanday o'zgarishlar qilsaham biz qo'llab quvvatlaymiz olg'a. Brigand (8 Nov 2018 09:48) Meni telimda ç va õ yozilarkan. G' bilan sh yöq ekan. :gy: Yozib ham kördim daftarga. Eskisi qulay. Oldin S ni yozib tagiga chiziq chizguncha S ni yoniga 4 h qöshib qöyiladiyu. :gg: Hamma örganib bölgan eksi alifboga. Endi qöl kelishi qiyin böladi. ForexTrader (8 Nov 2018 09:48) --Javob-- Нарзулло (8 Nov 2018 09:21): Torisi menimća bu alifbo biroz noqulay! ---------- [b]Narzullo,[/b] Tog'ri oldingisi ancha qulay edi. O'zgarish qilish shart emas edi, qilsaham bunchalik emas SWORD (8 Nov 2018 09:50) Rajab Toyub kep ketgandan keyin shunaqa yangiliklar bo'ldimi? Brigand (8 Nov 2018 10:00) Lekin Ŏŏ va Ğğ ni yaxshi qilishibdi. Meni familyam G' dan boshlanadi. Lekin ijtimoiy tarmoqlarda G' deb yozsam notög'ri simvol deb qabul qilmaydi. Keyin iloji yöqligidan G yozaman. Endi Äž yozsam qabul qilinarmikin? :nima: BahhTeeUz (8 Nov 2018 10:14) ' bu belgi orqali muammolar kôpayotgan edi! Õrganganmiz tõÄŸri ammo bu ham ança qulay!
:-) MADERN (8 Nov 2018 10:33) [b]Bahh Tee,[/b] Ha tôg'ri , dasturlashda muammo ko'p edi !
[b]2157dan so'ng qo'shdi...[/b]
Ammo , kõp telefonlarda bunaqa harflar yõqku Brigand (8 Nov 2018 10:54) --Javob-- MADERN (8 Nov 2018 10:33): [b]Bahh Tee,[/b] Ha tôg'ri , dasturlashda muammo ko'p edi !
[b]2157dan so'ng qo'shdi...[/b]
Ammo , kõp telefonlarda bunaqa harflar yõqku ---------- [b]MADERN,[/b] Bunaqa harflar kompda ham yöq. Men ham shu tomoniga tushunmadim. Lekin tepada klaviaturada w ni örniga Şş; c ni örniga Çç almashtiriladi, Ŏŏ bilan Ğğ ham qaysidur belgilar örniga qöshiladi deb yozilibdi. Lekin hali özgarishi aniq emas ekan. Ovoz berish ötkaziladi adashmasam. BahhTeeUz (8 Nov 2018 11:08) --Javob-- MADERN (8 Nov 2018 10:33): [b]Bahh Tee,[/b] Ha tôg'ri , dasturlashda muammo ko'p edi !
[b]2157dan so'ng qo'shdi...[/b]
Ammo , kõp telefonlarda bunaqa harflar yõqku ---------- [b]MADERN,[/b] Dasturlashda emas umuman. Uni tutuq belgisi desak tutuq belgisi emas.... ForexTrader (8 Nov 2018 11:21) Mening klavyaturamda bunday harflar yoqku qanday yozyapsizlar Brigand (8 Nov 2018 11:31) --Javob-- ForexTrader (8 Nov 2018 11:21): Mening klavyaturamda bunday harflar yoqku qanday yozyapsizlar ---------- [b]ForexTrader,[/b] [url=https://uzmasters.ru/forum/2/66/2923/160917/edit?textsave&post=160917]Bu yerga[/url] kirib bu harflarni buferga olib oling: Çç Şş Ŏŏ Ğğ Shoxruh8143 (8 Nov 2018 12:18) ÅŸ, ç, ÄŸ, õ - hammasi bor ekan menda. Lekin, «oÊ»» oÊ»xshamaptiyoÊ»v. ForexTrader (8 Nov 2018 13:14) Ŏŏ Ğğ dagi o'zgarishlar yaxshikuya lekin nenimcha ch va sh lar o'z holicha qolsa bolardi khan (8 Nov 2018 18:22) --Javob-- ForexTrader (8 Nov 2018 13:14): Ŏŏ Ğğ dagi o'zgarishlar yaxshikuya lekin nenimcha ch va sh lar o'z holicha qolsa bolardi ---------- [b]ForexTrader,[/b] Tõg'risini etasz Arey (9 Nov 2018 21:42) O'zi hali katta yoshdagilar shuncha yil içida kirilldan uzoqlashib lotin alifbosiga ko'nikisholmayotgandi.Yana o'zgarsa bilmadim.. MasterOS (9 Nov 2018 21:48) Ерунда,просто дурацкий идеа!
Sh-bu s+h.Ch=c+h bolishi kerak.Biz azermasmiz,biz turkmasmiz,Oz holicha qolsin.Hech kimga kerak emas bu.Qaysi pidr aytdi ozgartiraman deb.Tom ketganmi.Sof lotin tilida qolsin.Unga turk yoki azer harflarini keragi yoq.:pas:
Doloy,doloy ublyudki!!! Arey (9 Nov 2018 21:49) Ammo menga yoqdi bitta harf uçun 2 ta belgidan foydalanmaslik.
Turklarni Åž Ç deb yoziÅŸlari yoqardi :) Endi klaviaturalar ham moslashtirilsa juda yaxÅŸi bŏlardi. W-Sh 4-ch 6-O' dan saqlanardik. Keyin hozirgi klaviaturalarda o' va g' harfi umuman yo'q. Aslida O' noto'g'ri. Chunki o' harfida tutuq belgisi iÅŸlatilmaydi! MasterOS (9 Nov 2018 21:53) Kimga kerak bu.Hech kim tan olmaydi.Sh-bu sh.Ch-bu ch.O-bu o'.Sozlarni ham ozgartirishsin endi.Salomni orniga salem.Boldini orniga tamam. ForexTrader (9 Nov 2018 22:05) --Javob-- MasterOS (9 Nov 2018 21:53): Kimga kerak bu.Hech kim tan olmaydi.Sh-bu sh.Ch-bu ch.O-bu o'.Sozlarni ham ozgartirishsin endi.Salomni orniga salem.Boldini orniga tamam. ---------- [b]MasterOS,[/b] Juda unaqa fojiya yasash shart emas.
Bu hali tasdiqlanmagan, agar odamlar qabul qilmasa tasdiqlanmaydi . Arey (9 Nov 2018 22:07) --Javob-- MasterOS (9 Nov 2018 21:48): Ерунда,просто дурацкий идеа!
Sh-bu s+h.Ch=c+h bolishi kerak.Biz azermasmiz,biz turkmasmiz,Oz holicha qolsin.Hech kimga kerak emas bu.Qaysi pidr aytdi ozgartiraman deb.Tom ketganmi.Sof lotin tilida qolsin.Unga turk yoki azer harflarini keragi yoq.:pas:
Doloy,doloy ublyudki!!! ---------- [b]MasterOS,[/b] Menimcha so'kish shartmas MasterOS (9 Nov 2018 22:20) [b]Arey,[/b] Shart va lozim.Siznimas shu taklif bilan chiqqanni.
[b]194dan so'ng qo'shdi...[/b]
[b]ForexTrader,[/b] Men o'z holicha qolishi tarftoriman.Alifboga ilashguncha.Kitobdagi malumotlarni to'g'irlashsin.G'ij-g'j xato. ForexTrader (9 Nov 2018 23:08) --Javob-- MasterOS (9 Nov 2018 22:20): [b]Arey,[/b] Shart va lozim.Siznimas shu taklif bilan chiqqanni.
[b]194dan so'ng qo'shdi...[/b]
[b]ForexTrader,[/b] Men o'z holicha qolishi tarftoriman.Alifboga ilashguncha.Kitobdagi malumotlarni to'g'irlashsin.G'ij-g'j xato. ---------- [b]MasterOS,[/b] Men ham oz holicha qolishi tarafdoriman. Ammo haqiqatdan ham o', g' larning o'gartirilishi kerak menimcha BahhTeeUz (10 Nov 2018 01:32) --Javob-- MasterOS (9 Nov 2018 21:53): Kimga kerak bu.Hech kim tan olmaydi.Sh-bu sh.Ch-bu ch.O-bu o'.Sozlarni ham ozgartirishsin endi.Salomni orniga salem.Boldini orniga tamam. ---------- [b]MasterOS,[/b] Ba'zilar uchun sh bu w, ch bu 4, o' bu 6. Mana bu narsa fojia hisoblanadi. Biz turk yoki azer emasdurmiz ammo bizning tilimizning asosi turkiy til hisoblanadi. Mir Alisher Navoiy bobomizgacha forsiy til bo'lgan keyin turkiy tilga o'tkanmiz. Turkiy oila tiliga kiradi o'zbek tili. Maykl (10 Nov 2018 21:33) [b]Bahh Tee,[/b] Sizga bitta savol Mir Alisher Navoiy qaysi asari orqali o'zbek tiliga asos solgan??? BahhTeeUz (10 Nov 2018 21:43) --Javob-- Maykl (10 Nov 2018 21:33): [b]Bahh Tee,[/b] Sizga bitta savol Mir Alisher Navoiy qaysi asari orqali o'zbek tiliga asos solgan??? ---------- [b]Maykl,[/b] "xamsa"ni 1-bo'lib, turkiy tilida yozgan inson, ungacha yozilgan "xamsa"lar faqat fors tilida bo'lgan! Mavzuda off qilish shart emas, chatda so'rasangiz ham men javob beraman! Maykl (10 Nov 2018 21:46) [b]Bahh Tee,[/b] Men so'ramayapman, savol berayapman. Erkin (11 Nov 2018 08:23) Bu xaliqni savodsiz qiladi faxat Tayotabek (12 Nov 2018 00:25) --Javob-- Erkin (11 Nov 2018 08:23): Bu xaliqni savodsiz qiladi faxat ---------- [b]Erkin,[/b] Bu xaliqni savodsiz qiladi faxat
.
Emas
.
Bu, xalqni savodsiz qiladi faqat.
.
Böladi:grin: xali amalga oshirilmasdan. Xozirdan körinib turibdi:grin: ))))
.
4 ta 5ta harf özgardi degani bu odamlar aqlsiz yoki qaloqlashib ketdi degani emas. Bazi bir ona tilini xurmat qilmay ö 6 , g' 9 , ch 4 hk qilib yozadiganlar kasridan bu alifbo chiqarildi. Tög'ri shunga örganib qolganmiz ammo xarakat qilish kerak tög'ri yozishga. Agar bu alifbo quchga kirsa unda xexe nimalar qilish kerak xujjatlar, kitoblar, pullar yangilanadi. Menimcha xaliveri amalga oshirilmaydi. Shunday ekan vaximaga arzimaydi:-) khan (12 Nov 2018 00:28) --Javob-- Tayotabek (12 Nov 2018 00:25): [b]Erkin,[/b] Bu xaliqni savodsiz qiladi faxat
.
Emas
.
Bu, xalqni savodsiz qiladi faqat.
.
Böladi:grin: xali amalga oshirilmasdan. Xozirdan körinib turibdi:grin: ))))
.
4 ta 5ta harf özgardi degani bu odamlar aqlsiz yoki qaloqlashib ketdi degani emas. Bazi bir ona tilini xurmat qilmay ö 6 , g' 9 , ch 4 hk qilib yozadiganlar kasridan bu alifbo chiqarildi. Tög'ri shunga örganib qolganmiz ammo xarakat qilish kerak tög'ri yozishga. Agar bu alifbo quchga kirsa unda xexe nimalar qilish kerak xujjatlar, kitoblar, pullar yangilanadi. Menimcha xaliveri amalga oshirilmaydi. Shunday ekan vaximaga arzimaydi:-) ---------- [b]Tayotabek,[/b] Togrisini aytasiz masalan : puldagi so'm ni olaylik uni endi sõm qilish kerak Tayotabek (12 Nov 2018 00:38) [b]khan,[/b] Xada, ortiqcha ish köpaytirishmasa kerak?! khan (12 Nov 2018 00:42) --Javob-- Tayotabek (12 Nov 2018 00:38): [b]khan,[/b] Xada, ortiqcha ish köpaytirishmasa kerak?! ---------- [b]Tayotabek,[/b] Boshqa bir yo'lini o'ylab topishadi ONkyo (12 Nov 2018 13:04) Rasmiy ravishdagi muhokamada qatnashishimiz yoki ovoz berishimiz mumkunmi. khan (5 Dec 2018 00:46) --Javob-- ONkyo (12 Nov 2018 13:04): Rasmiy ravishdagi muhokamada qatnashishimiz yoki ovoz berishimiz mumkunmi. ---------- [b]ONkyo,[/b] Yo'q РЕЗИДЕНТ (5 Dec 2018 01:13) Mavzu nomini to'g'rilab yozish kerak
Mavzu alifbo haqida-ku Arey (20 Apr 2023 11:48) Oxiri nima bo'ldi shuni. Qachon o'zgaradi Manba: https://www.uzmasters.ru/forum/10/38/2923/